omslag boek Wie zegt wat waar

Wie zegt wat waar? – Verantwoording

Literatuuroverzicht

Verantwoording kaarten dialectgebieden
Fries
Nedersaksisch
Hollands en Utrechts
Limburgs
Brabants
Vlaams en Zeeuws

Primaire bronnen lexicale kaarten
Balpen
Bui
Condoom
Frikandel
Klaproos
Koelkast
Krentenbrood
Lucifer
Mier
Nachtjapon
Nieswensen
Oma
Regenworm
Sleutelbloem
Vergiet
Zakdoek

Literatuur
Regionale kaarten
Lexicale kaarten
Websites

Verantwoording kaarten dialectgebieden

Fries geheel getekend op basis van:

Arjen Versloot (2019). Historical Dialectology: West Frisian in Seven Centuries. In: Stanley Brunn & Roland Kehrein (eds.). Handbook of the Changing World Language Map. Berlin: Springer. p.405-442.

Nedersaksisch

A.A. Weijnen (1966). Nederlandse dialectkunde [kaarten: overzichtskaart (voor eenheidsmeervoud op -t, ald vs. old/oud); -en; lief]

Hollands en Utrechts

A.A. Weijnen (1966). Nederlandse dialectkunde [kaarten: overzichtskaart (voor eenheidsmeervoud op -t, ald vs. old/oud); apocope -e; sk in anlaut, -en]
Jo Daan en D. Blok (1969). Van Randstad tot Landrand.
P. Peters (1938-1939). De vormen en de verbuiging der pronomina in de Nederlandsche dialecten. In: Onze Taaltuin 7, 226-243.

Limburgs

Rob Belemans en Ronny Keulen (2004). Belgisch-Limburgs. (Taal in stad en land).
J.L. Pauwels, L. Morren (1960) De grens tussen het Brabants en Limburgs in België. In: Zeitschrift für Mundartforschung 27, 8-96.
A.A. Weijnen (1966). Nederlandse dialectkunde [kaarten: overzichtskaart: ik/ich ; ijs/ies]
Rob Belemans, Joep Kruisen en Jacques Van Keymeulen (1998). Gebiedsindeling van de zuidelijk-Nederlandse dialecten. Taal & Tongval 50, 25–42.

Brabants

Rob Belemans en Ronny Keulen (2004). Belgisch-Limburgs. (Taal in stad en land).
Jo Daan en D. Blok (1969). Van Randstad tot Landrand. Bijdragen en Mededelingen der Dialectcommissie van de KNAW XXXVI.
Jan Goossens (1997). Inleiding tot de Nederlandse dialectologie. [kaart 20: Umlaut]
A.A. Weijnen (1966). Nederlandse dialectkunde [tweede druk]. [kaarten: overzichtskaart: ik/ich ; ijs/ies]

Vlaams en Zeeuws

Magda Devos en Reinhild Vandekerckhove (2005). West-Vlaams.
P. Peters (1938-1939). De vormen en de verbuiging der pronomina in de Nederlandsche dialecten. In: Onze Taaltuin 7, 226-243.
Johan Taeldeman (1978), De vokaalstruktuur van de Oostvlaamse dialekten [kaart 19: e-apocope]
A.A. Weijnen (1966). Nederlandse dialectkunde [kaarten: ijs/ies, e-apocope]

Primaire bronnen lexicale kaarten

Voor de lexicale kaarten is gebruik gemaakt van gegevens uit de Vraag-en-Antwoordvragenlijsten 7 (2018) en 9 (2020) van de Stichting Nederlandse Dialecten, van de Mini-Onderzoekjes 7 (2016), 9 (2017, 2020) en 21 (2020) van Miet Ooms via taalverhalen.be,  van vragenlijsten van het Meertens Instituut (DC 14 (1946), 6 en 16 / 43 (1968), 9a / 51 (1976), 36 / 64 (1989), 12) en van de gegevens van de Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten. De gegevens voor de bloemennamen zijn te vinden in de databank Plantennamen in de Nederlandse Dialecten (PLAND).

Klaproos

Volksnamen van planten in het Nederlandse taalgebied www.meertens.knaw.nl/pland/ 
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: dsdd.ivdnt.org: klaproos

Koelkast

Mini-onderzoekje 21 (2020) van Miet Ooms via taalverhalen.be 

Balpen

Mini-onderzoekje 7 (2016) van Miet Ooms via taalverhalen.be

Frikandel

Mini-onderzoekje 22 (2020) van Miet Ooms via taalverhalen.be

Zakdoek

Vraag en Antwoord 7 (2018), 5
Vragenlijst Meertens Instituut DC 51 (1976), 36
Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten: dsdd.ivdnt.org: zakdoek

Krentenbrood

Vraag en Antwoord 9 (2020), 8

Mier

Vraag en Antwoord 9 (2020), 6
Vragenlijst Meertens Instituut DC 43 (1968), 9a
Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten: dsdd.ivdnt.org: mier

Nachtjapon

Mini-onderzoekje 18 (2019) van Miet Ooms via taalverhalen.be

Bui

Vraag en Antwoord 9 (2020), 4
Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten: dsdd.ivdnt.org: regenbui

Sleutelbloem

Volksnamen van planten in het Nederlandse taalgebied www.meertens.knaw.nl/pland/ 
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: dsdd.ivdnt.org: sleutelboem

Oma

Vraag en Antwoord 7 (2018), 8
Vragenlijst Meertens Instituut DC 43 (1968), 9a
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: dsdd.ivdnt.org: grootmoeder

Vergiet

Vragenlijst Meertens Instituut DC 14 (1946), 16
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: dsdd.ivdnt.org: vergiet

Nieswensen

Mini-onderzoekje 9 (2017, 2020) van Miet Ooms via taalverhalen.be

Condoom

Vragenlijst Meertens Instituut DC 64 (1989), 12
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: www.dsdd.ivdnt.org: condoom

Lucifer

Vraag en Antwoord 9 (2020), 9
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: www.dsdd.ivdnt.org: lucifer

Regenworm

Vraag en Antwoord 9 (2020), 5
Vragenlijst Meertens Instituut DC 40 (1989), 6
Database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten: www.dsdd.ivdnt.org: regenworm

Gebruikte literatuur

Regionale kaarten

Aarts, F. & B. Salemans (2002). Maastrichts. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Bakkes, P. (2002). Venloos, Roermonds en Sittards. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Belemans, R. & R. Keulen (2004). Belgisch-Limburgs. Taal in Stad en Land. Lannoo, Tielt.
Berns, J. (2002). Amsterdams. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Berns, J. (2002). Zuid-Gelderse dialecten. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Berns, J. (2004). Noord-Hollands. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Bloemhoff, H. & H. Nijkeuter (2004). Drents. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.Bloemhoff, H., Ph. Bloemhoff-de Bruijn, J. Nijen-Twilhaar, H. Nijkeuter, H. Scholtmeijer (2019). Nedersaksisch in een Notendop. Uitgeverij Koninklijke van Gorcum, Assen.
Bree, C. van (2004). Zuid-Hollands. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.Cornips, L. (2003). Heerlens Nederlands. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.De Vriendt, S. (2004). Brussels. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Devos, M & R. Vandekerckhove (2005). West-Vlaams. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Driel, L. van (2004). Zeeuws. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Duijf, P. (2002). Fries en Stadsfries. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Heestermans, H. & J. Stroop (2002). West-Brabants. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Nijen Twilhaar, J. (2002). Sallands, Twents en Achterhoeks. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Nuyts, J. & G. De Schutter (2005). Stadsantwerps. Taal in Stad en Land. Lannoo, Tielt.
Oostendorp, M. van (2002). Rotterdams. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Pannekeet, J. (1995). Het Westfries. Inventarisatie van dialectkenmerken. Stichting Uitgeverij Noord-Holland, Wormerveer.
Ryckeboer, H. (2004). Frans-Vlaams. Taal in Stad en Land. Lannoo, Tielt.
Scholtmeijer, H. (2002). Utrechts, Veluws en Flevolands. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Sijs, N. van der (2019). 15 eeuwen Nederlandse taal. Sterck en De Vreese
Swanenberg, C. & J. Swanenberg (2002). Oost-Brabants. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.
Taeldeman, J. (2005). Oost-Vlaams. Taal in Stad en Land. Lannoo, Tielt.
Van de Velde, H., P Duijff, S. Dyk, W. Heeringa en E. Hoekstra (2019). Fries-Nederlandse contactvariëteiten in Fryslân. Rapport voor de Nederlandse Taalunie. Fryske Akademy.
Van Keymeulen J. & M. Ooms (2005). Vlaams-Brabants en Antwerps. Taal in Stad en Land. Lannoo, Tielt.
Vink, L. de (2004). Dialect en Dialectverandering in Katwijk aan Zee. Eburon Academic Publishers.
Wolf, H. (z.j.) De talen en dialecten van Friesland. www.henkwolf.nl.
Wortel, D. (2002). Leids. Taal in Stad en Land. Sdu, Den Haag.

Lexicale kaarten

Brok, H. (1991) Enkele bloemnamen in de Nederlandse dialekten. Etnobotanische nomenclatuur in het Nederlandse taalgebied
De Coster, M. (1998) Voeten wassen met je sokken aan. De geschiedenis van het condoom, In: Trefwoord 13, 192-196
De Rons, E. (1972), Moderne naamgeving in de Zuidnederlandse dialecten. Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling KU Leuven.
De Vaan, M. (2002) Schuilen in Limburg. In: Jaarboek VLDN 4. 129-141. 
De Witte, B. (2016) Over brandsmoor, klisters en varende vrouwen. Een dialectlexicografisch onderzoek naar vijf weerkundige begrippen binnen het Zuid Nederlandse dialectgebied. Onuitgegeven Masterproef UGent. 
Geerts, G. (1978) Standaardizeren … gaat van au. In: De Nieuwe Taalgids, 71, 506-512
Jobse-van Putten, J. (1994) ’n Brood is ginnen stoeten. Taalgeografisch onderzoek naar broodnamen in Nederland. Amsterdam.
Kruijsen, J., J. Swanenberg & T. De Pauw (2002). Volksgeneeskunde in bloemnamen. Het madeliefje en de sleutelbloem in de zuidelijk Nederlandse dialecten. In: Taal en Tongval54 (2), 121–141.
Mertens, Y.(2010) Benamingen voor ‘doopmeter’ en ‘grootmoeder’ in de Zuid-Nederlandse dialecten. Gent, licentiaatsverhandeling.
Moet, F.J. (1952), De namen van het vergiet in de Zuidnederlandse dialecten. In: Leuvense bijdragen 42, 24-33
Ooms, M. (2020): Een jurk, een kleedje of een japon (Mini-onderzoekje 18)’: taalverhalen.be
Ooms, M. (2021): Toosten: taalverhalen.be
Onze Taal (2020) Wat zeggen ze waar? Over regionale verschillen in Nederland en Vlaanderen. ‘Gezondheid!’ OF iets anders? In: Onze Taal, mei 2020, 15
Sanders, E. (1993), Eponiemenwoordenboek. Woorden die teruggaan op historische personen. Amsterdam
Sanders, E. (2005), Aarsrivalen, scheldkarbonades en terminale baden. Prometheus, Amsterdam
Stroop, J. (1968)  ‘In een vergiet verzuipen’. In: Taal en Tongval 21, p. 59-71
Stroop, J. (2006)  ‘De namen van de zakdoek’. In: Leven met woorden, p. 269-279
Stroop, J. (2019) Uit de Tuinkrant van Volkstuinvereniging ‘Nut en Genoegen’,  december 2019 (mier) Te raadplegen op www.janstroop.nl/2019/10/mier/
Swanenberg, J. (2004) Kolbloemen, bloedpaters en manebladen versus zoetelief en luitentuit. Bronnen van lexicale variatie in de Brabantse flora en fauna. In: Taal en Tongval 56, p. 19-47
Van Keymeulen, J. (2000). De benamingen voor de regenworm in de zuidelijk-Nederlandse dialecten. Nochtans was scherp van zin : een bundel artikelen aangeboden aan Hugo Ryckeboer voor zijn 65ste verjaardag, 465-475. Universiteit Gent – Vakgroep Nederlandse Taalkunde.

Websites

Currywurstmuseum.de
E-wnd.ivdnt.org: Elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten
Man over Woord (2018, VRT): frikandel – curryworst – lange hamburger (YouTube)
Wikipedia: frikandel
Wikipedia: frikadel
Wikipedia: currywurst
Wikipedia: hamburger
Onze Taal (2011) IJskast/koelkast
woordenbank.be: Woordenbank van de Nederlandse dialecten

Scroll naar boven